ارزیابی تنوع ژنتیکی ژنوتیپ های دستنبو ایران( cucumis melo l. var. dudaim) با استفاده از نشانگرهای مورفولوژیکی و مولکولی

به منظور بررسی تنوع ژنتیکی توده های دستنبو، تعداد 28 ژنوتیپ از سراسر کشور گرد آوری و با استفاده از نشانگرهای مورفولوژیکی و مولکولی rapd بررسی شدند. این پژوهش به دو صورت جداگانه به اجرا درآمد. در آزمایش نخست، توده های دستنبو در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار کشت شد. در این آزمایش تنوع مورفولوژیکی ژنوتیپ های دستنبو با استفاده از توصیف نامه ملون ipgri مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس تفاوت معنی داری در سطح یک درصد برای همه صفات ارزیابی شده در بین ژنوتیپ های دستنبو نشان داد. همچنین نتایج حاصل از مقایسه میانگین ها نشان داد که بیشترصفات در ژنوتیپ های مورد مطالعه اختلاف معنی داری با هم دارند. بر اساس یافته های پژوهش حاضر، تجزیه همبستگی صفات نشان داد که وزن میوه با صفات طول میوه، عرض میوه، طول حفره داخلی، عرض حفره داخلی و طول بذر همبستگی مثبت و معنی داری دارد. همچنین عملکرد میوه با تعداد بذر در میوه همبستگی منفی دارد. با توجه به مدل رگرسیونی به دست آمده، صفات قطر طوقه و ضخامت گوشت میوه بیشترین تاثیر در متغیر عملکرد داشتند. در تجزیه صفات به عامل ها 8 عامل اصلی 85/87% از واریانس کل را توجیه کرد. تجزیه خوشه ای بر اساس صفات مورفولوژی ژنوتیپ ها را به دو گروه جداگانه تفکیک نمود، در آزمایش دوم، برای درک بهتر چگونگی تنوع ژنتیکی توده های دستنبو، تعیین چندشکلی و فاصله ژنتیکی در بین توده ها، از نشانگرهای مولکولی rapd استفاده شد. شباهت ژنتیکی ژنوتیپ ها با استفاده از ضریب تشابه ساده و به روش upgma صورت پذیرفت. 10 آغازگر به کار برده شده در مجموع 92 قطعه تولید کردند که از بین آن ها 64 قطعه دارای چندشکلی مناسب بودند. درصد چندشکلی کل به دست آمده 6/64 درصد بود. تجزیه خوشه ای براساس ماتریس تشابه ساده به روش upgma رسم شد. دندروگرام به دست آمده از تجزیه خوشه ای در حد تشابه 54/0 ژنوتیپ های دستنبو را به سه گروه اصلی تقسیم کرد. بیشترین تشابه بین ژنوتیپ های d2 و d3 به میزان 91/0 بود. با مقایسه دندروگرام خوشه ای حاصل از تجزیه داده های مورفولوژیکی و مولکولی rapd، قسمتی از نتایج مورفولوژیکی و مولکولی با هم مطابقت نشان دادند و در بیشتر موارد بین نتایج تفاوت دیده شد